Muhtarlığın Tarihçesi

Bir yerel yönetim birimi olan muhtarlığın başlangıç noktası çok eskilere dayanmaktadır. Padişahlığı zamanında bir çok yenilik ve inkılap yapması ile bilinen 2. Mahmut zamanında muhtarlığın temeli 1829 yılında atılmıştır. Bu devrim niteliğindeki verdiği kararlardan bir tanesi de yeniçeri ocaklarını kaldırması olmuştur. Sultan 2. Mahmut yeniçeri ocağını kaldırdıktan sonra bir boşluk oluşabileceğini düşünüp yeniçeri ocağı yerine oluşabilecek tehlikelere fırsat vermemek için muhtarlık teşkilatını kurmuştur. Muhtarlığın yasal olarak düzenlenmesi ise 1864 yılını bulmuştur. İlk olarak Teşkili Vilayet Nizamnamesi adında çıkarılan yasa daha sonra ilerleyen yıllarda 1876 yılında İdare i Umumiye i Vilayet Nizamnamesi ile daha kapsamlı ve detaylı olarak görev tanımları belirlenmiştir. 1913 yılında ise muhtarlık yürürlükten çıkarılmıştır. Ancak 1913 ten 1933 e kadar muhtarlar görevlerini fiilen sürdürmeye devam ettiler. Sonra 1944 te çıkarılan 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetlerinin Teşkiline dair kanun çıkarılmıştır ve günümüzdeki şeklindedir. Günümüzde ise muhtarlık ve ihtiyar heyetini düzenleyen yasa 05. 04. 2004 tarihli bakanlar kurulu kararıyla devam etmektedir. Günümüzde Türkiye’ de 53 binden fazla muhtar bulunmaktadır.

Muhtar nedir? Ne iş yapar? Muhtar nasıl olunur?

Arapça’ da “seçilmiş kişi” anlamına gelen muhtar kelimesi dilimize Türk diline Arapçadan girmiştir. Seçilmiş kelimesinden de anlayacağımız üzere muhtar bir seçim ile göreve gelen kişidir. Muhtarlar; yönettikleri mahalle ve ya köylerdeki insanların yerel seçimlerdeki muhtarlık oylarında en fazla oy verilen kişidir. Muhtarlar tamamen bağımsız bir şekilde aday olurlar ve hiçbir siyasi partiye üye olmaları gerekmez. Muhtar adayları arasından seçimde en çok oyu alan kişi muhtar seçilir ve görev süresi aynı belediye başkanlığı gibi 5 yıldır.

Çok eskilere gitmeden daha 5-6 sene öncesine kadar halk arasında muhtarlık pek popüler değildi. Çünkü daha öncesinde ikametgah vs. veriyorlardı ve oradan gelir elde ediyorlardı çünkü maaşları çok düşüktü. Doğal olarak muhtarlığın cezbedici bir tarafı yoktu. Devletimizin muhtarlara önem vermesi, muhtarlığın önemine sıklıkla vurgu yapması ve onlarla sık sık toplantılar yapılmasından sonra muhtarlar bir nebze halkın gözünde cezbedici bir hal almaya başladı. Muhtarlar çok cüzi bir maaş alıyorlardı. Muhtarların maaşlarında da iyileştirme yapıldıktan sonra artık muhtar olmak isteyen aday sayıları artmaya başladı. Ev ev gezen, çeşitli vaatler veren, çeşitli reklamlar yapan, seçim propagandaları yapan adayları yerel seçimlerden önce görmeye başladık. Muhtar olmak artık eskisine göre zor bir hal aldı.

Muhtar olmak için belli bir yere adaylık başvurusu yapmanız gerekmez. Bu ihtiyar heyeti üyeliği için de geçerlidir. Muhtar olmak isteyenlerin tek yapacağı şey oy pusulası hazırlamaktır. Fakat muhtar ve ihtiyar üyesi olmak isteyenlerde aranacak bazı kriterler vardır.

1. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması gerekir.
2. 18 yaşını doldurmuş olması gerekir.
3. Okuma yazma bilmesi gerekmektedir. Not: diploması olmasa da olur.
4. En az 6 ay aday olacağı köy ve ya mahallede ikamet etmesi gerekir.
5. Herhangi bir kısıtı olmamalıdır.
6. Hükümlü olmaması gerekir.
7. Görevden uzaklaştırılmışsa tekrardan o göreve gelemez.

Muhtar maaşları 2020

Yukarıdaki yazıda da bahsettiğimiz gibi geçtiğimiz yıllarda muhtar maaşları çok azdı hatta asgari ücretten bile epey düşüktü. Bu yüzden pek bir çekiciliği yoktu. Günümüzde bu durum değişti ve maaşları iyileştirildi. 2020 yılında muhtar maaşları nasıl hesaplanıyor?

Muhtar maaşları 2208 sayılı muhtar ödenek ve sosyal güvenlik yasası kanununa göre memurların aylık katsayısı * ( 14.750 ) gösterge rakamı alınarak muhtar maaşı hesaplanmaktadır.

İl özel idareleri tarafından peşin olarak her ayın 15 inde muhtarların maaşı 2.158 tl olarak verilecektir. Temmuzda ise 2.225 tl olacaktır.

Maaşlar ile ilgili merak ettiğiniz diğer meslekler için sitemizin maaş kategorisini tıklayabilirsiniz.