Doktora Nedir?

Lisansüstü eğitim programları tezli yüksek lisans, tezsiz yüksek lisans ve doktora olmak üzere kendi içerisinde bir ayrıma tabidir. Doktora nedir? Doktora kaç yıl? Doktora nasıl yapılır? Doktora neden yapılır gibi soruların cevaplarını bu kapsamda vermeye çalışacağız.

Doktora yapmanın temelde iki amacı vardır bunlardan birisi doktor ünvanı alıp bir alanda uzmanlaşmak diğer ise akademik kariyer hedefiyle doktora aşamasını tamamlamaktır. Hangi amaçla yapılırsa yapılsın doktor 4 yıl sürmektedir. Doktora öğrencisi toplamda on iki yarıyıl yani 6 senede tamamlanmayan doktora programından atılacaktır.

Yüksek lisans mezunları için en az 7 ders, bir seminer dersi ve doktora tezi olmak üzere 240 AKTS (Avrupa Kredi Toplama ve Transfer Sistemi) tamamlanmalıdır. Lisans mezunu olup yüksek lisans yapmadan doktra yapacaklar ise en az en az 14 ders, bir seminer dersi ve doktora tezi dahil 300 AKTS’yi tamamlamalıdır. Ayrıca yüksek lisans da olduğu gibi tezsiz doktora gibi bir alternatif bulunmamaktadır.

Doktora yapmak için doktora tezi yazmak ve doktora tez savunması zorunludur. Doktora tez sürecinde 3 kez tez izleme komitesine girmek zorunlu olup bu nedenle ders dönemini olabildiğince hızlı biçimde bitirmek işinizi kolaylaştıracaktır. Toplamda 2  defa doktora tezi savunmasından başarısız olan öğrenci başarısız kabul edilmiş sayılacak ve üçüncü bir şans verilmeyecektir.

Doktora Şartları Nelerdir?

Doktora yapmak için üniversiteler farklı programlarda farklı doktora şartları koyabilirler örneğin Hacettepe Üniversitesi özel hukuk doktora programı herhangi bir yüksek lisans programı mezununu kabul ederken bir diğer üniversite yüksek lisans şartı aramayabilir veya başka bir üniversite özel hukuk yüksek lisans mezunu olma şartı koyabilir. Ancak genel olarak uygulanan doktora yapmak için gerekli şartlar şunlardır:

• 70 ve üstü ALES puanı
• 50 ve üstü YDS Puanı
• Lisans mezunu olmak
• 3,00 yüksek lisans not ortalaması
• 3,50 lisans not ortalaması

Genel itivariyle doktora yapmak için yüksek lisans yapma zorunluluğu yoktur. Yüksek lisans yapmadan doktora yapmak isteyen adaylardan genellikle 3,5 ve üstü genel akademik başarı not ortalaması aranmaktadır. Bu saydıklarımız asgari olarak belirlenen doktor şartları olup üniversiteler bu şartları yükseltebilmektedir. Doktora yapmak için yaş şartı bulunmadığı gibi akdemisyen olmayan biri veya memur olan biri de doktora yapabilmektedir.

Özel üniversitelerin doktora şartları devlet üniversitelerine göre nispeten daha kolaydır. Ancak devlet üniversitesinde ilk doktora programı ücretsiz tamamlanabilirken özel üniversite doktora ücretleri oldukça yüksektir.  

Doktora Ne İşe Yarar? Neden Doktora Yapılır?

Doktora programlarının temelde iki amacı vardır. Birincisi doktora yapılan alanda bilimsel yayın üretilmesi, araştırma yapılması ve bir problem üzerine çözüm önerisi üretilmesidir. İkinci amaç ise doktora yapan kişiye araştırma, inceleme, derinelemesine ve farklı bir bakış açısı ile bir konuyu ele alma ve üretme yetilerinin kazandırılabilmesidir.

Doktora programını başarıyla tamamlayan kişi doktor ünvanı almaya hak kazanır aynı kişi birden fazla doktora programını başarıyla tamamlarsa isminin önünde birden fazla kez dr. ünvanı kullanmaya hak kazanacaktır. Doktor ünvanı uluslararası geçerliliği olan bir ünvan olup akademik yayın yapıldığı ve atıf alındığı ölçüde uluslararası ün kazanılması mümkündür. Ayrıca kamu kurumları ve özel sektörde önemli pozisyonlara atanmak için tercih sebebi olabilecek kadar değerli bir ünvandır.

Doktora Yaparken Maaş Alınıyor mu?

Eğer araştırma görevlisi değilseniz veya bir başka işte çalışmıyorsanız yalnızca doktora yaptığınız için size maaş ödemesi yapılmamaktadır. Ancak doktora bursu ödemesi yapan çeşitli özel kurumlar, kamu kurumları ve Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) doktora bursu  ve doktora kredisi mevcuttur. KYK doktora bursu ve doktora kredisi 2021 yılı i     tibariyle1800 TL olup kredi ile burs arasındaki tek fark bursda geri ödeme yapılmazken kredi sürecinde fazili geri ödeme yapılmaktadır.

Eğer bir işte çalışarak doktora eğitiminizi sürdürüyorsanız muhtemelen herhangi bir burs ödemesi alamazsınız. Diğer taraftan doktora eğitimi boyunca bir iş yapmadan programınızı bitmesini beklerseniz oldukça uzun süre işsiz kalmak zorunda kalırsınız. İdeal olan bir üniversite araştırma görevlisi kadrosunda çalışırken doktora yapmanız veya bir işte çalışmaya devam ederken doktora eğitiminizi tamamlamanızdır.

Bütünleşik Doktora Nedir?

Her üniversitede bulunmamakla birlikte bazı üniversiteler bütünleşik doktora programı açmaktadır. Kabul şartları çok daha zor ve tamamlaması daha fazla efor gerektiren bütünleşik doktora programı toplam 5 yıl sürmekte olup yüksek lisans ve doktora dersleri harmanlanarak verilmektedir. Akademik kariyer yapmak isteyenler için iyi bir alternatif olmamakla birlikte kamu çalışanlarınca daha çok tercih edilmektedir.

Zaman açısından daha kısa sürdüğü için bütünleşik doktora avantajlı kabul edilse de daha zor olması ve daha fazla ders almanın zorunlu olması nedeniyle kesinlikle daha kolay ve avantajlı değildir. Lisansüstü eğitim ve kariyer yapmak isteyen adaylara tavsiyemiz tezli yüksek lisans ve doktora sırasını takip etmeleridir.

Doktora Yapmak Zor mu?

Doktora yapmak zor mu veya doktora yapmak kaç yıl sürer gibi sorular dönem dönem sıklıkla bize de yöneltilmektedir. Doktora programı uzun ve zorlu bir süreçtir. Ders aşamaları lisans ve yüksek lisans dersleriyle benzerlik taşısa da doktora tezi yazmak oldukça zordur. En az üç defa tez izleme komisyonuna girmek gerekmekte olup doktora tez danışmanınızın hakkınızda olumlu görüş belirtmesi tez savunmasını aşabilmek için oldukça elzem ve gereklidir.  

Doktorada çalıştığınız alanda özgün ve yenilikçi bir çalışma beklenmekte olup çalıştığınız alanda en fazla kullanılan yabancı dile hakim olmanız gerekmektedir. Ayrıca tezinizin yazım sürecinde tez danışmanınızın konunuzu bilmesi ve sizi iyi yönlendirmesi gerekmektedir.  

Yurtdışında Doktora Yapmak İçin Gerekli Şartlar

Yurtdışında doktora yapabilmek için o ülkede kalabilmek için gerekli şartları sağlamanızdır. Vatandaşlık alamasanız veya oturma ve çalışma izni alamasanız dahi üniversite lisansüstü eğitimi süresi boyunca kalmanıza izin verilebilmektedir. Yurtdışında doktora yapabilmek için üniversiteden kabul almak gerekmekte olup ülkemizde çok az üniversitenin yurtdışında gereçliliği ve tanınmışlığı bulunmaktadır. Bizim size bu noktada tavsiye edebileceğimiz en iyi alternatif YLSY (Yurt Dışına Lisansüstü Öğrenim Görmek Üzere Gönderilecek Öğrencileri Seçme ve Yerleştirme) programı, Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) tarafından üniversitelere verilen yurtdışı eğitim kontenjanlarından faydalanmanızdır.

Diğer bir alternatif ise kendi imkanlarınız ile eğitim ücretinizi karşılamak suretiyle kendi imkanlarınız ile bir üniversiteden kabul almak ve eğitiminizi tamamlamanızdır. Ancak döviz kuru nedeniyle günümüzde burssuz kendi imkanlarınızla yurtdışında doktora yapmak çok mümkün görünmemektedir. Üniversitelere referans mektubu ile başvuru yaparak üniversite bursu ile okumak da bir diğer alternatiftir. Sayısal alanlar, mühendislik, tıp gibi alanlarda yurtdışı alternatifleri daha fazlayken iktisat, hukuk gibi yurtdışı doktora kabulü almak çok daha zordur.

Genel olarak doktora nedir? Neden doktora yapılır? Doktora nasıl yapılır bu konuları açıklamaya ve sizleri bilgilendirmeye çalıştık. Merak ettiğiniz diğer hususları yorum kısmından bize iletebilirsiniz. Sosyal medyadan bizi takip ederek daha fazla bilgi edinebilir, iş ilanları ve lisansüstü eğitim ilanlarından anına haberdar olabilirsiniz. Meslek ve üniversite bölüm tanıtımlarımızı oluyarak kariyeriniz ile ilgili önemli kararları alırken doğru kaynaktan bilgilere erişebilirsiniz.